Το βρέφος κατά το πρώτο εξάμηνο ζωής, τρέφεται αποκλειστικά με γάλα. Το μητρικό γάλα αποτελεί την ιδανικότερη τροφή για τη σωματική και πνευματική ανάπτυξη του βρέφους. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας μάλιστα συστήνει τον αποκλειστικό θηλασμό για τους 6 πρώτους μήνες. Το μητρικό γάλα καλύπτει όλες τις θρεπτικές ανάγκες του βρέφους και δεν χρειάζεται η επιπλέον προσθήκη άλλες υγρής τροφής (π.χ. νερό, χαμομήλι, χυμό). Αν πάλι μια μητέρα δεν θηλάζει, απαιτείται η λήψη φόρμουλας γάλακτος για την πρώτη βρεφική ηλικία.
Από τον 6ο μήνα και μετά συστήνεται η σταδιακή χορήγηση στερεών τροφών για όλα τα βρέφη ανεξαρτήτως εάν θηλάζουν ή τρέφονται με ξένο γάλα. Κατά μέσο όρο η χορήγηση των στέρεων τροφών ξεκινάει από τον 4ο-6ο μήνα της ζωής, ανάλογα με το αναπτυξιακό επίπεδο στο οποίο βρίσκεται το βρέφος. Απαραίτητες προϋποθέσεις είναι:
να μπορεί να κάθεται
να στηρίζει το κεφάλι του στην καθιστή θέση
να ανοίγει το στόμα του όταν του προσφέρεται τροφή
να δέχεται το κουτάλι χωρίς να το σπρώχνει προς τα έξω και
να καταπίνει την τροφή χωρίς να πνίγεται
Σε καμία περίπτωση δεν ξεκινάμε την χορήγηση στερεών τροφών νωρίτερα από τον 4ο μήνα ζωής. Να θυμάστε ότι κάθε βρέφος είναι μοναδικό και έχει τους δικούς του χρόνους για να μεταπηδήσει από το ένα αναπτυξιακό στάδιο στο επόμενο.
Η εισαγωγή των στερεών τροφών πραγματοποιείται παράλληλα με τη κατανάλωση γάλακτος. Ο μητρικός θηλασμός μάλιστα συστήνεται έως και τα πρώτα 2 χρόνια.
Με ποια σειρά εισάγουμε τα τρόφιμα
Δεν υπάρχει αυστηρά συγκεκριμένη σειρά με την οποία πρέπει να εισάγουμε τα τρόφιμα στη διατροφή του βρέφους. Αν το βρέφος θηλάζει, επιλέξτε να εισάγετε πρώτα τροφές πλούσιες σε σίδηρο, όπως το κόκκινο κρέας (μοσχάρι), κοτόπουλο και ψάρι. Ξεκινήστε προσφέροντας στο βρέφος συνδυασμό τροφίμων όπως μοσχάρι με λαχανικά και φρούτα. Σταδιακά αυξήστε την ποικιλία, την ποσότητα και τη συχνότητα που τα προσφέρετε.
Ο βασικός κανόνας στη εισαγωγή στερεών τροφών, είναι να προσθέτετε ανά 3-5 μέρες ένα νέο τρόφιμο ώστε να εξετάζεται το ενδεχόμενο πιθανής αλλεργίας. Να θυμάστε ότι κάθε νέο τρόφιμο που τρώσει το βρέφος, το καταναλώνει για πρώτη φορά και δυνητικά μπορεί να προκαλέσει αλλεργία. Έτσι εισάγουμε ανά 3-5 μέρες ένα νέο τρόφιμο και παρατηρούμε πιθανές αντιδράσεις. Δεν χρειάζεται να καθυστερήσει η εισαγωγή́ τροφών ακόμη και των αλλεργιογόνων, έτσι ώστε σε σύντομο χρονικό́ διάστημα, το διαιτολόγιό του να περιλαμβάνει μεγάλη ποικιλία τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων των αυγών, ψαριών και θαλασσινών και ίχνη ξηρών καρπών. Προσοχή με τους ξηρούς καρπούς. Αν τους δοκιμάσετε πριν το 1ο έτος θα πρέπει να είναι με τη μορφή πούδρας μέσα σε κάποιο άλλο φαγητό, για την αποφυγή πνιγμού.
Ο αριθμός των γευμάτων για ένα βρέφος 6-8 μηνών μπορεί να είναι 2-3 γεύματα την ημέρα, που αυξάνονται στα 3-4 στην ηλικία των 9-23 μηνών. Επιπλέον μπορούν να καταναλωθούν 1-2 σνακ, αν το παιδί τα ζητάει. Όσον αφορά το ωράριο του φαγητού είναι μοναδικό για κάθε βρέφος και παιδί. Είναι σημαντικό να προσαρμόσετε το παιδί σε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα φαγητού το οποίο θα διατηρείται σταθερό μέσα στις ημέρες.
Όταν το βρέφος χορτάσει θα αντιδράσει αναλόγως, γυρίζοντας το κεφάλι από την άλλη ή θα αρχίσει να γκρινιάζει ή να κλαίει. Αυτός είναι ο τρόπος του να σας δείξει ότι δε θέλει άλλο. Σε αυτές τις περιπτώσεις ΜΗΝ πιέζετε το παιδί να φάει άλλο. Τα βρέφη έχουν άψογη ρύθμιση της όρεξης και του κορεσμού τους. Εμπιστευτείτε τα και μάθετέ τους να τρώνε με βάση το αίσθημα της πείνας και του κορεσμού. Αυτό θα τα βοηθήσει να αναπτύξουν υγιεινές διατροφικές συνήθειες για όλη τους τη ζωή.
Η σύσταση των τροφίμων θα πρέπει μέχρι και τον 10ο μήνα να είναι σε πολτοποιημένη μορφή. Στη συνέχεια ξεκινήστε να αντικαθιστάτε τις αλεσμένες τροφές με ψιλοκομμένα κομμάτια τροφής τα οποία το βρέφος θα μπορεί να πιάσει μόνο του και να τα καταναλώσει. Ξεκινήστε με μαλακά φρούτα, λαχανικά στον ατμό ή βρασμένα, μακαρονάκια, πατάτα, στικς από τυρί, ψωμί.
Τα τρόφιμα που πρέπει να αποφύγετε να δώσετε κατά τον πρώτο χρόνο ζωής είναι:
φρέσκο αγελαδινό γάλα
αλάτι
ζάχαρη
χυμοί φρούτων
μέλι
αφεψήματα (τσάι, χαμομήλι)
ολόκληρους ξηρούς καρπούς
ολόκληρα φρούτα
Μετά το τέλος του 1ου χρόνου ζωής το βρέφος θα πρέπει να μεταβεί στη διατροφή που κάνει όλη η οικογένεια, με την προϋπόθεση ότι είναι ισορροπημένη, υγιεινή και με βάση το μεσογειακό πρότυπο διατροφής.
Οι παραπάνω συστάσεις αναφέρονται σε τελειόμηνα βρέφη τα οποία ακολουθούν μια τυπική ανάπτυξη. Σε κάθε περίπτωση, να θυμάστε ότι κάθε βρέφος είναι μοναδικό και η μετάβαση από το ένα αναπτυξιακό και διατροφικό στάδιο στο επόμενο μπορεί να διαφέρει και θα πρέπει να συζητείται με τον παιδίατρο.
Βιβλιογραφία
Εθνικοί διατροφικοί οδηγοί. Διαθέσιμοι στο:
https://www.moh.gov.gr/articles/health/dieythynsh-dhmosias-ygieinhs/metadotika-kai-mh-metadotika-noshmata/c388-egkyklioi/5030-egkrish-diatrofikwn-systasewn-gia-geniko-plhthysmo-kai-eidikes-plhthysmiakes-omades